İslam dininde borsa ve hisse senedi alım-satımıyla ilgili olarak farklı görüşler bulunmaktadır. Bazı İslam alimleri, borsa ve hisse senedi alım-satımının caiz olduğunu belirtirken, diğerleri ise bazı şartları ve kısıtlamaları olduğunu ifade etmektedir. Bu nedenle, konuyla ilgili kesin bir hüküm vermek zordur ve kişinin kendi inanç otoritelerine danışması önemlidir.
İslam’da borsa ve hisse senedi alım-satımının caiz olup olmadığına dair tartışmalar genellikle şu konulara odaklanır:
- Faizsiz Olması: İslam hukukunda faiz haram kabul edilir. Dolayısıyla, faiz içeren finansal araçlar ve faiz getirisi sağlayan hisse senetleri İslam hukukuna aykırıdır. Ancak faizsiz finansal ürünlerin kullanıldığı ve faiz getirisi olmayan hisse senetlerinin alınıp satıldığı durumlarda bazı alimlerin borsa işlemlerini caiz gördüğü ifade edilir.
- Şirketin Faaliyetleri: İslam hukukuna göre, bir şirketin faaliyetleri helal olmalıdır. Yani, şirketin haram kazanç elde eden veya haram faaliyetlerde bulunan bir sektörde faaliyet göstermemesi gerekmektedir. Bu nedenle, hisse senetlerinin alınması öncesinde şirketin faaliyetleri ve kazancının İslam’a uygun olup olmadığı değerlendirilmelidir.
- Spekülasyon ve Manipülasyon: İslam hukukunda, spekülasyon (haksız kazanç elde etmek amacıyla fiyat dalgalanmalarını kullanma) ve manipülasyon (piyasa fiyatını kendi lehine etkilemek) haram kabul edilir. Dolayısıyla, hisse senedi alım-satımında bu tür uygulamalardan kaçınılmalıdır.
Sonuç olarak,
Hisse senedi almanın dini hükmü, temsil ettiği şirketin faaliyet alanı ve finansal gelirleriyle bağlantılıdır. İslam’a göre, faaliyet alanı ve finansal gelirleri meşru olan şirketlerin pay senetleri alınıp satılabilir.
Öyle ki, faaliyet alanı faiz, kumar, içki, domuz ürünleri gibi dinen yasaklanan işlemlerden oluşan veya portföyünde tahvil, faizli devlet bonosu, vadeli mevduat gibi faizli finansal araçları bulunan şirketlerin pay/hisse senetlerini alıp satmak caiz değildir.
Bu nedenle, hisse senedi almadan önce ilgili şirketin faaliyetlerini ve gelirlerini değerlendirmek önemlidir. İslam’a uygun olmayan faaliyetlere sahip olan şirketlerin hisse senetlerinin alınması caiz olmayacaktır.
Dolayısıyla, bir Müslümanın hisse senedi alırken İslami prensiplere uygun olup olmadığını değerlendirmesi gerekmektedir. Meşru faaliyetleri olan şirketlerin hisse senetlerinin alım-satımı İslam’a göre caiz kabul edilirken, haram kazançlar elde eden şirketlerin hisse senetlerine yatırım yapmak caiz değildir.
